توجه به تغذیه و سبک زندگی بر اساس فصول و مزاجهای بدنی، که در طب سنتی بر آن تأکید میشود، بسیار مفید و هوشمندانه است. در ادامه به معرفی مواردی که ذکر کردید، میپردازم:
در طب سنتی، فصل پاییز مزاج سرد و خشک و فصل زمستان مزاج سرد و تر دارد. برای تعادل بدن، توصیه میشود از میوههایی استفاده شود که رطوبت بخش بوده و خشکی فصل پاییز و سردی زمستان را تعدیل کنند:
بهترین میوههای پاییزی و زمستانی:
انار: به خصوص نوع شیرین آن، که تصفیهکننده خون و مفرح است.
سیب: بهویژه سیب شیرین و پختهشده آن، که مقوی قلب و مغز و مظهر سلامتی است.
گلابی: حاوی فیبر بالا، تقویتکننده سیستم ایمنی و دارای طبعی نسبتاً گرم و تر (البته بسته به نوع).
به: نشاطآور، مقوی قلب و معده.
انجیر: (تا زمانی که در دسترس است و همچنین نوع خشک آن)، که ملین و رطوبتبخش است.
خرما و مویز (به عنوان خشکبار گرم و تر) و همچنین میوههایی با طبع گرم و تر مانند خرمالو (شیرین) و انگور (به خصوص در اوایل پاییز).
نارنگی و پرتقال: طبع سرد و تر دارند و برای افراد با مزاج گرمتر مناسبترند. افراد با مزاج سرد بهتر است در مصرف آنها زیادهروی نکنند و با مصلحاتی مانند گلپر یا عسل مصرف کنند.
۲. خشکبار خیسخورده (مثل انجیر در گلاب)
خیساندن خشکبار مانند انجیر خشک، آلو بخارا، یا برگه زردآلو در مایعاتی مثل آب ولرم یا گلاب یک توصیه مهم در طب سنتی برای افزایش رطوبت و خاصیت ملین بودن آنهاست، به خصوص برای افرادی که مستعد خشکی مزاج و یبوست هستند (مانند سوداوی مزاجها).
انجیر خیسخورده در گلاب:
تقویتکننده گوارش: این ترکیب ملین است و به رفع یبوست که یکی از مشکلات رایج غلبه خشکی است، کمک میکند.
مفید برای ریه و سینه: برای تسکین سرفه خشک، گرفتگی صدا و ناراحتیهای سینه ناشی از خشکی، بسیار توصیه میشود.
آرامبخش و مفرح: گلاب به دلیل خاصیت آرامبخشی، استرس را کاهش داده و این ترکیب میتواند برای تقویت مغز و اعصاب مفید باشد.
۳. پرهیز از غذاهای خشک و سودازا
سودا یکی از اخلاط چهارگانه در طب سنتی با مزاج سرد و خشک است. غلبه سودا میتواند منجر به مشکلاتی مانند یبوست، خشکی پوست، افسردگی، فکر و خیال زیاد، و لکههای تیره پوستی شود.
برای تعدیل مزاج سوداوی یا جلوگیری از افزایش سودا، باید از غذاهای با طبع سرد و خشک یا غذاهایی که سودای زیاد تولید میکنند، پرهیز کرد و در عوض غذاهای گرم و تر را در رژیم غذایی گنجاند:
غذاهای سودازا (که بهتر است کمتر مصرف شوند):
غذاهای مانده، فریز شده و فرآوری شده: مثل سوسیس، کالباس، کنسروها، و غذاهای حاوی مواد نگهدارنده.
برخی حبوبات و سبزیجات: به خصوص عدس و بادمجان (که حتماً باید با مصلحاتی مثل گلپر و روغن و سرکه مصرف شوند).
ترشیجات: سرکه، انواع ترشیها، قرهقروت و لواشکهای ترش.
غذاهای بسیار خشک و بی روغن: مانند فست فودها و تنقلات بازاری خشک.
گوشت گاو (به دلیل سردی و سنگینی).
چای پررنگ و قهوه زیاد.
توصیههای غذایی مناسب (جایگزین):
مصرف غذاهای گرم و تر مانند آبگوشت با گوشت گوسفند، آشها و سوپها، خورشتهای با حبوبات.
استفاده از روغنهای طبیعی مانند روغن زیتون و روغن کنجد.
نوشیدن آب ولرم و نوشیدنیهای گرم مانند دمنوشهای آویشن، دارچین، زنجبیل، و شربتهایی مانند شربت عسل یا شربت شیره انگور.
بهترین راهکار برای حفظ سلامتی، اعتدال و تنوع در رژیم غذایی و توجه به نیازهای فردی بدن است.
