لکههای قهوهای جای جوش (به انگلیسی: Post-inflammatory hyperpigmentation یا PIH) زمانی ایجاد میشوند که پوست پس از التهاب (مثل جوش) شروع به تولید بیش از حد ملانین (رنگدانه پوست) میکند. این لکهها معمولاً به مرور زمان خود به خود کمرنگ میشوند، اما روشهای مختلفی برای تسریع این روند و از بین بردن آنها وجود دارد. انتخاب روش مناسب بستگی به شدت و عمق لکهها دارد و بهتر است با مشورت پزشک متخصص پوست انجام شود.
درمانهای مختلف لکههای قهوهای جای جوش شامل موارد زیر است:
۱. محصولات موضعی و کرمها:
- لایه بردارهای شیمیایی ملایم: این محصولات به از بین بردن سلولهای مرده و تغییر رنگ داده شده پوست کمک میکنند. از جمله ترکیبات موثر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسید گلیکولیک (AHA): یک آلفا هیدروکسی اسید که به لایهبرداری و روشن شدن پوست کمک میکند.
- اسید سالیسیلیک (BHA): علاوه بر لایهبرداری، به تشکیل سلولهای جدید پوست نیز کمک میکند.
- گلوکونولاکتون: یک پلی هیدروکسی اسید (PHA) با خاصیت لایه برداری ملایم.
- ترکیبات روشنکننده: این ترکیبات به کاهش تولید ملانین کمک میکنند:
- رتینوئیدها (رتینول، ترتینوئین، آداپالن): مشتقات ویتامین A که به بازسازی سلولی و کاهش لک کمک میکنند.
- نیاسینامید (ویتامین B3): خاصیت ضد التهابی و روشنکننده دارد.
- ویتامین C: یک آنتیاکسیدان قوی که به روشن شدن پوست و محافظت در برابر آسیبهای محیطی کمک میکند.
- هیدروکینون: یک ماده قوی روشنکننده که باید با تجویز پزشک و با احتیاط مصرف شود.
- اسید کوجیک: به مهار تولید رنگدانه اضافی کمک میکند.
- آزلائیک اسید: خاصیت ضد التهابی و روشنکننده دارد.
- کرمهای ترمیمکننده: برخی کرمهای ترمیمکننده حاوی ترکیباتی مانند زینک اکساید و ویتامین A+D میتوانند به بهبود وضعیت کلی پوست و کاهش التهاب کمک کنند.
۲. درمانهای کلینیکی (در مطب پزشک):
- لایه برداری شیمیایی عمیقتر: در این روش، اسیدهای قویتری بر روی پوست اعمال میشود تا لایههای آسیب دیده پوست برداشته شده و پوست جدید و روشنتر جایگزین شود. این روش باید حتماً توسط پزشک انجام شود.
- لیزر درمانی:
- لیزرهای کیوسوئیچ و پیکو لیزر: این لیزرها با تجزیه رنگدانهها به قطعات کوچکتر عمل میکنند که سپس توسط سیستم ایمنی بدن دفع میشوند.
- لیزر فرکشنال CO2: این لیزر سوراخهای میکروسکوپی در لایههای عمیقتر پوست ایجاد میکند که باعث تحریک تولید کلاژن و بازسازی پوست میشود.
- IPL (نور پالسی شدید): پرتوهای نوری توسط سلولهای رنگدانه جذب شده و به حرارت تبدیل میشوند و لکهها را از بین میبرند.
- میکرونیدلینگ: در این روش با استفاده از سوزنهای بسیار ریز، سوراخهای کوچکی در پوست ایجاد میشود که باعث تحریک تولید کلاژن و الاستین و بهبود ظاهر پوست میشود.
- میکرودرم ابریژن: با استفاده از دستگاهی، ذرات ریز کریستالی به سطح پوست اسپری میشود و سلولهای مرده و لایههای اضافی پوست برداشته میشوند.
- کرایوتراپی: در این روش از نیتروژن مایع برای فریز کردن و از بین بردن سلولهای آسیب دیده پوست استفاده میشود.
۳. نکات مهم برای پیشگیری و بهبود:
- استفاده مداوم از ضد آفتاب: یکی از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از تیره شدن لکهها و ایجاد لکههای جدید، استفاده روزانه از ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ است. نور خورشید باعث تحریک تولید ملانین و بدتر شدن لکهها میشود.
- عدم دستکاری جوشها: به هیچ عنوان جوشها را فشار ندهید یا دستکاری نکنید، زیرا این کار باعث افزایش التهاب و در نتیجه تیره شدن و ماندگاری بیشتر لکهها میشود.
- شستشوی منظم صورت: روزانه دو بار صورت خود را با یک شوینده ملایم بشویید تا چربی اضافی و آلودگیها از روی پوست پاک شوند.
- رژیم غذایی مناسب: مصرف غذاهای سالم و غنی از آنتیاکسیدانها میتواند به سلامت کلی پوست کمک کند.
- صبر و مداومت: درمان لکههای قهوهای جای جوش نیاز به زمان و مداومت دارد. نتایج معمولاً پس از چند هفته تا چند ماه قابل مشاهده هستند.
- مشاوره با متخصص پوست: بهترین راه برای درمان موثر لکههای قهوهای، مراجعه به پزشک متخصص پوست است. پزشک با توجه به نوع پوست، شدت لکهها و علت ایجاد آنها، بهترین روش درمانی را تجویز خواهد کرد.
با رعایت این نکات و استفاده از روشهای درمانی مناسب، میتوانید به طور موثری لکههای قهوهای جای جوش را کاهش داده و پوستی شفافتر و یکدستتر داشته باشید.
