شیر مادر، از جمله کامل‌ترین و مقوی‌ترین تغذیه برای نوزادان است و طبق تحقیقات ثابت شده است که رشد اصولی و منظم نوزادان تنها با شیر مادر میسر است. شیر مادر سرشار از مواد مغذی است که در رشد و سلامت کودک تأثیر بسزایی می‌گذارد. بنابراین در تغذیه کودک جایگاه ویژه‌ای دارد اما ممکن است که برخی مادران به دلایل مختلفی که در ادامه بررسی خواهیم کرد، با کمبود شیر مواجه باشند. نگران نباشید! مجموعه ساپتک راهکارهایی برای مادرانی که نگران وضعیت شیردهی خود به نوزاد هستند را معرفی خواهد کرد.
قبل از معرفی راهکارهای مناسب برای افزایش شیر مادر، لازم است تا با علل این کمبود آشنا شویم تا شاید پاسخ سؤالات و ابهامات شما در این موارد باشد.
استرس می تواند بر تولید هورمون و شیردهی تأثیر منفی بگذارد.
مادران برای غلبه بر چالش‌ها و مشکلات شیردهی به راهنمایی متخصصان تغذیه کودک و مشاوره تغذیه، خانواده و آشنایان نیاز دارند. استفاده از تجربیات دیگران می‌تواند به شما کمک کند.
برخی بیماری‌های زمینه‌ای مثل تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک یا دیابت می‌توانند بر تولید شیر تأثیر بگذارند.
مادران در دوران پسا بارداری و تا هنگامی که شیردهی نوزاد ادامه دارد، باید تغذیه خود را طبق دستورالعمل‌های پزشکان متخصص پیش ببرند تا در فرآیند شیردهی خللی ایجاد نکنند. بنابراین برخی از داروها با عوارض و ناسازگاری‌های مختلفی که دارند، در شیردهی اختلال ایجاد می‌کنند.
ضعف جسمانی یکی دیگر از چالش‌هایی است که مادران با آن مواجه می‌شوند و ضعف فیزیکی و جسمانی باعث کاهش شیر مادر می‌شود. بنابراین باید سعی کنید تا وضعیت جسمی خود را تقویت و بهبود دهید.
داروها؛ عامل اصلی کاهش شیر مادر!
برخی از داروها باعث کاهش اکسی توسین می‌شوند و برخی دیگر از داروها ممکن است باعث کاهش هورمون رشد شوند که نقش مهمی در تولید و افزایش شیر دارد. همچنین برخی از هورمون‌ها گیرنده‌های پرولاکتین را مسدود می‌کنند. برخی از داروهایی که باعث کاهش تولید شیر مادر می‌شوند عبارتند از:
آسپرین
آسپرین می‌تواند وارد شیر مادر شود و باعث ایجاد یک بیماری جدی به نام ری در مادر شیرده شود. سندرم ری با آسیب مغزی و کبدی مرتبط است که علائم و نشانه های این بیماری ممکن است شامل خواب آلودگی، تحریک پذیری، استفراغ و تشنج نوزاد باشد. بنابراین حتی الامکان از مصرف این دارو در دوران شیردهی خودداری کنید.
داروهای بتابلوکر
بتا بلاکر‌ها ضربان قلب را کند می‌کنند و تأثیرات دیگری مانند کاهش فشار خون و درد‌های قفسه سینه را دارند و در کاهش اثرات آدرنالین تا حدودی مفیدند. اما ممکن است این دارو ها در دوران شیردهی عوارض جانبی برای مادران شیرده داشته باشند بنابراین با پزشک متخصص این موضوع را در میان بگذارید.
ارگوتامین
قرص ارگوتامین برای درمان میگرن و سردردهای شدید استفاده می‌شود اما برای مادر شیرده ایمن نیستند. ارگوتامین باعث استفراغ، اسهال، نبض ضعیف و فشار خون ناپایدار می‌شود.
داروهای ضد تشنج
برخی از داروهای ضد تشنج برای مادران شیرده بی خطر نیستند اما اثرات آن می‌تواند به شیر مادر منتقل شود که این می‌تواند منجر به دوز بالای شیرخوار شود و در نتیجه منجر به واکنش های نامطلوب در نوزادانی شود که از شیر مادر تغذیه می‌کنند.
تا به اینجا از دلایلی که باعث کاهش شیر مادر و نامطلوب شدن آن می‌شود گفتیم و همچنین داروهایی که ممکن است به طور مستقیم بر میزان شیردهی تأثیر بگذارد را معرفی کردیم تا درصورتی که از آنها استفاده می‌کنید، مصرف آنها را قطع کنید. اما با وجود این‌ها ممکن است باز هم کمبود شیردهی در مادران احساس شود! چاره چیست؟
راهکارهای افزایش شیردهی مادران
در ادامه راهکارهای مؤثری که باعث افزایش شیردهی مادران می‌شود را خواهیم گفت. این روش‌ها اکثرا روش های درمان خانگی هستند و سعی کرده‌ایم تا بهترین راهکارها را ارائه دهیم:
به طور کلی راه اصلی برای افزایش شیر مادر، شیردهی یا دوشیدن شیر بیش از آنچه در حال حاضر انجام می‌دهید است. هر چه بیشتر تغذیه کنید و تغذیه شما سالم‌تر باشد، بدن شما شیر بیشتری تولید خواهد کرد.
برخی نکات دیگر که در افزایش شیردهی مادر مؤثر است:
مطمئن شوید که به اندازه کافی آب می‌نوشید، یک رژیم غذایی متعادل و سالم دارید و هیچ وعده غذایی را از دست نمی‌دهید و تا حد امکان بین هربار شیردهی استراحت می‌کنید.
” دومپریدون” یک داروی تجویزی است که می‌تواند هورمون پرولاکتین را که تولید شیر مادر را تحریک می‌کند، افزایش دهد. اگر این دارو برای شما مناسب و سازگار باشد، ممکن است پزشک شما این را توصیه کند.
در ادامه برخی از راهکارهای تغذیه‌ای که بطور کلی به کیفیت و سلامت شیر مادر کمک خواهد کرد را توصیه خواهیم کرد:
غلات کامل مانند نان، برنج و جو دوسر سرشار از فیبر و مواد مغذی هستند که به تولید شیر مادر کمک می‌کنند.
سبزیجات، به خصوص سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم، سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که برای مادر و نوزاد مفید هستند.
میوه‌ها به خصوص میوه‌های آبدار مانند هندوانه و توت فرنگی، به حفظ آب بدن مادر و افزایش شیر مادر کمک می‌کنند.
پروتئین‌ها، مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و حبوبات، برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن مادر و نوزاد ضروری هستند.
چربی‌های سالم مانند آووکادو، آجیل و دانه‌ها، به جذب ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن مادر کمک می‌کنند.
نوشیدن مایعات کافی نیز برای افزایش شیر مادر ضروری است. مادران شیرده باید روزانه 8 تا 12 لیوان آب یا مایعات دیگر مانند شیر، چای و آبمیوه بنوشند.
همچنین مادران شیرده باید حتی الامکان از مصرف غذاهای مضر مانند غذاهای تند، شور، چرب و فرآوری شده خودداری کنند.
رژیم غذایی مخصوص مادران شیرده
یکی دیگر از راه‌هایی که در کیفیت و افزایش شیر مادر تأثیرگذار است، داشتن رژیم غذایی مخصوص مادران شیرده است. با رژیم شیردهی مادر که به صورت اختصاصی توسط متخصص تغذیه مجموعه ساپتک ارائه می‌شود، بهترین و سالم‌ترین راهکارهای تغذیه‌ای در رژیم مادران شیرده آورده می‌شود و این اطمینان را خواهیم داد که پس از گذشت چند هفته نتایج مثبت آن را به چشم خواهید دید. همچنین برای شروع این روند، 22 دقیقه مشاوره رایگان ساپتک را از دست ندهید و هر سؤالی که در خصوص این موضوع داشتید می‌توانید با متخصص تغذیه ما در میان بگذارید.