آبریزش بینی یکی از شایعترین و آزاردهندهترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد با شروع فصل پاییز تجربه میکنند. این عارضه میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که در پاییز بیشتر به چشم میخورند.
آبریزش بینی در پاییز معمولاً نتیجه ترکیبی از حساسیتهای فصلی و افزایش شیوع بیماریهای ویروسی است:
۱. حساسیت پاییزی (رینیت آلرژیک)
شایعترین دلیل آبریزش بینی در پاییز، واکنش بدن به مواد حساسیتزا (آلرژنها) است. در این واکنش، سیستم ایمنی مادهای شیمیایی به نام هیستامین آزاد میکند که باعث التهاب و تولید مخاط اضافی میشود. مهمترین آلرژنهای پاییزی عبارتند از:
گرده علفهای هرز: بهویژه گرده گیاهی مانند کهنهواش (Ragweed) که گردهافشانی آن از اواخر تابستان شروع شده و تا اواسط پاییز ادامه دارد.
هاگهای کپک و قارچ: برگهای مرطوب و ریختهشده بستری ایدهآل برای رشد کپک و قارچها هستند. با جمعآوری برگها یا وزش باد، هاگهای آنها در هوا پخش میشود.
مایتهای گرد و غبار: با روشن شدن سیستمهای گرمایشی و گذراندن وقت بیشتر در فضای بسته، مایتهای گرد و غبار که در ملحفهها، فرش و مبلمان زندگی میکنند، بیشتر پخش میشوند و باعث آلرژی میشوند.
۲. عفونتهای ویروسی (سرماخوردگی و آنفولانزا)
پاییز اوج فصل سرماخوردگی و آنفولانزا است. با بازگشایی مدارس و دانشگاهها و گذراندن زمان بیشتر در محیطهای بسته، انتقال ویروسها افزایش مییابد. آبریزش بینی معمولاً یکی از اولین علائم این بیماریهای ویروسی است.
۳. رینیت غیرآلرژیک یا وازوموتور (تغییرات دما)
برخی افراد به دلیل حساسیت به تغییرات دمایی دچار آبریزش بینی میشوند. هوای سرد و خشک پاییز میتواند پوشش داخلی بینی را تحریک کند. در نتیجه، غدد بینی برای مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی، مخاط بیشتری تولید میکنند که منجر به آبریزش میشود.
تشخیص: آیا آبریزش بینی شما آلرژی است یا سرماخوردگی؟
آبریزش بینی ناشی از حساسیت اغلب با سرماخوردگی اشتباه گرفته میشود. برای تمایز این دو، به علائم زیر توجه کنید:
علامت
آلرژی (حساسیت)
سرماخوردگی/آنفولانزا
آبریزش بینی
شفاف، آبکی و مکرر
در ابتدا شفاف و سپس غلیظتر و زردرنگ یا سبز میشود.
خارش
شدید (بینی، چشمها، گلو)
معمولاً خارش وجود ندارد یا خفیف است.
عطسه
مکرر و پی در پی
گاهی اوقات، کمتر از آلرژی.
علائم همراه
قرمزی و آبریزش چشم، حلقههای سیاه زیر چشم
گلودرد، تب، بدن درد و کوفتگی، سرفه.
مدت زمان
تا زمانی که در معرض آلرژن باشید ادامه دارد.
معمولاً ۳ تا ۱۰ روز طول میکشد و سپس بهبود مییابد.
راهکارهای کنترل و درمان آبریزش بینی پاییزی
چه آبریزش بینی ناشی از آلرژی باشد و چه سرماخوردگی، راهکارهای زیر به کنترل و کاهش آن کمک میکند:
۱. دوری از عوامل حساسیتزا
بسته نگه داشتن پنجرهها: به ویژه در صبح (زمان اوج گردهافشانی) و روزهای بادی.
استفاده از ماسک: هنگام کار در فضای باز یا جمعآوری برگهای پاییزی از ماسکهای مخصوص گرد و غبار استفاده کنید.
تعویض لباس و دوش گرفتن: پس از بازگشت از بیرون، لباسهای خود را تعویض کرده و دوش بگیرید تا گردهها و هاگها از روی پوست و موی شما پاک شوند.
۲. مدیریت علائم
شستشوی بینی (Nasal Rinse): استفاده از سرمهای شستشو (سالین) یا دستگاههای شستشوی بینی (مانند نتیپات) به پاکسازی مجاری بینی از مخاط و آلرژنها کمک میکند.
نوشیدن مایعات فراوان: این کار باعث رقیق شدن مخاط بینی شده و دفع آن را آسانتر میکند.
استفاده از مرطوب کننده هوا: در صورت خشکی هوا، استفاده از دستگاه بخور (رطوبتساز) در منزل میتواند مخاط بینی را مرطوب نگه دارد.
مصرف داروها (با مشورت پزشک):
آنتیهیستامینها: برای کاهش عطسه، خارش و آبریزش بینی ناشی از آلرژی.
اسپریهای استروئیدی بینی: برای کاهش التهاب در مجاری بینی.
ضد احتقانها: برای رفع گرفتگی بینی (استفاده محدود و کوتاه مدت).
توصیه پزشکی: در صورت مشاهده علائم شدید، طولانی شدن آبریزش بینی، یا عدم بهبود با درمانهای خانگی و داروهای بدون نسخه، حتماً با یک متخصص آلرژی، گوش، حلق و بینی یا پزشک عمومی مشورت کنید تا علت دقیق تشخیص داده شده و درمان مناسب برای شما تجویز شود.
